Wat is conjunctivitis?

Conjunctivitis is de medische term voor een ontstoken slijmvlies of bindvlies van het oog. Bindvlies is het vlies dat het oog en de binnenzijde van beide oogleden bekleedt. De slijmvliesbekleding van de binnenzijde van de oogleden en van de buitenzijde van de oogbol bevat kleine bloedvaatjes. Als de bloedvaatjes geïrriteerd raken, zwellen ze op. Hierdoor krijg je een rood oog. Conjunctivitis is een bekende oogaandoening die ook wel een oogontsteking wordt genoemd. Als je conjunctivitis hebt, heb je doorgaans last van een branderig gevoel en jeuk. Klachten kunnen ook bestaan uit een wazig zicht en en korstjes op je wimpers.

Sommige vormen van conjunctivitis zijn besmettelijk. Het is daarom heel belangrijk om niet aan je oog te zitten als je een oogontsteking hebt en om steeds goed je handen te wassen als je klachten hebt. Deel geen handdoeken of washandjes met anderen, want dit kan voor besmetting zorgen. Als je contactlenzen draagt en je hebt rode ogen of andere klachten die passen bij een oogontsteking, stop dan meteen met het dragen van lenzen en draag tijdelijk je bril.

Soorten conjunctivitis en oorzaken van conjunctivitis

Er zijn vier verschillende soorten conjunctivitis:

Bacteriële conjunctivitis: Zoals de naam al doet vermoeden is bacteriële conjunctivitis een infectie met een bacterie. Deze vorm van conjunctivitis kan worden veroorzaakt door een streptokok, maar ook door de bacteriën die de seksueel overdraagbare aandoeningen gonorroe en chlamydia veroorzaken. Als je last hebt van een bacteriële conjunctivitis heb je meestal last van één oog. Vaak merk je dan dat er gele pus of afscheiding uit je oog komt. Ook is je oog rood en heb je last van jeuk. Ondanks deze klachten is deze vorm van conjunctivitis doorgaans niet pijnlijk.

Virale conjunctivitis: Er zijn helaas veel virussen die een conjunctivitis kunnen veroorzaken. Sommige van deze virale vormen van conjunctivitis zijn zeer besmettelijk. Als je last hebt van virale conjunctivitis dan heb je vaak klachten aan beide ogen tegelijkertijd. Vaak merk je dat je ogen jeuken en rood zijn. Het is doorgaans niet pijnlijk, maar het kan gebeuren dat er een waterige of slijmerige afscheiding uit je oog komt. Een oorzaak van virale conjunctivitis kan het herpesvirus zijn, zoals herpes zoster (beter bekend als gordelroos) en herpes simplex (koortsblaasjes). Bij een conjunctivitis veroorzaakt door het herpes-simplexvirus wordt vaak aciclovir-oogzalf voorgeschreven. Een infectie kan ontstekingen veroorzaken in het slijmvlies van het ooglid (conjunctivitis), het hoornvlies (keratitis) en in de harde oogrok (ook wel episcleritis of scleritis genoemd). Ook kan het binnenste van het oog ontstoken raken (uveïtis). Het gebruik van een lokaal antibioticum bespoedigt het herstel doorgaans niet en heeft onvoldoende effect.

Conjunctivitis door irritatie: Bij deze vorm van conjunctivitis raken de conjunctiva geïrriteerd door bijvoorbeeld stofdeeltjes, teveel uv-straling (dit kan gebeuren als je gaat skiën zonder een zonnebril te dragen) of door chloorwater als je hebt gezwommen in een zwembad. Klachten kunnen bestaan uit tranende ogen (heftige tranenvloed) en afscheiding uit je oog.

Allergische conjunctivitis: Bij allergische conjunctivitis ontstaat de ontsteking als een reactie op stoffen waar je allergisch voor bent. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je hooikoorts hebt of allergisch bent voor huisstofmijt, katten of honden. Bij deze vorm van conjunctivitis heb je vooral veel last van jeuk aan beide ogen door de allergische reacties.

Wat zijn de symptomen van conjunctivitis?

• Jeuk en een branderig gevoel aan één oog of beide ogen

• Waterige ogen en een waterige afscheiding

• Gezwollen oogleden

• Oogwit ziet er roze of rood uit

• Droge ogen: een korrelig, droog gevoel in één oog of beide ogen

• Gevoelig voor licht

• Wazig zien

• Zwelling van het slijmvlies (binnenzijde van de oogleden)

Diagnose conjunctivitis

Een huisarts of oogarts kan je ogen onderzoeken om vast te stellen om wat voor soort conjunctivitis het gaat. In sommige gevallen (bijvoorbeeld bij een infectieuze conjunctivitis) zal het nodig zijn om de afscheiding uit je oog op kweek te laten zetten om te kijken wat de oorzaak van een rood oog is. De huisarts of oogarts haalt hiervoor een klein wattenstaafje langs het oogslijmvlies van de patiënt. Op die manier wordt het duidelijk om welke bacterie of virus het gaat en wat de beste behandeling is.

Ook als je geen last hebt van je ogen is het belangrijk om regelmatig naar de opticien te gaan voor een oogtest. Een opticien kan controleren of de sterkte van je zachte lenzen of harde lenzen nog correct is en om te controleren of er veranderingen in je zicht zijn. Bij een oogtest wordt ook gekeken naar de gezondheid van je ogen.

Lenzen en conjunctivitis

Als je lenzen draagt en je vermoedt dat je een oogontsteking hebt, draag dan tijdelijk je bril. Wacht met het dragen van je lenzen totdat de ontsteking helemaal over is. Een ontstoken oog en lenzen dragen is namelijk geen goede combinatie. Zodra je weer lenzen kunt dragen, raden we daglenzen aan. Met daglenzen gebruik je namelijk elke dag een schoon setje lenzen. Zijn maandlenzen toch je eerste keus, zorg er dan voor dat je een fles nieuwe reinigingsvloeistof gebruikt en een nieuw, schoon lenzendoosje. Als je oogdruppels hebt gebruikt in de tijd dat je last had van een oogontsteking, zorg er dan voor dat je het flesje weggooit en een nieuw flesje oogdruppels bestelt. Op die manier kun je zonder zorgen je zachte contactlenzen weer dragen.

Hoe behandel je conjunctivitis?

De behandeling van conjunctivitis is afhankelijk van de oorzaak van de ontsteking en de klachten die je ervaart. Conjunctivitis geneest doorgaans vanzelf binnen één tot twee weken. Omdat de infectie meestal wordt veroorzaakt door een virus, is het gebruik van antibiotica niet meteen nodig. Ook in geval van een bacteriële oorzaak verdwijnen klachten bijna altijd zonder behandeling. Mocht een spontane genezing niet het geval zijn bij een infectie of een bacteriële conjunctivitis, of heb je last van hevige conjunctivitisklachten, dan kan de conjunctivitis op de volgende manieren worden behandeld:

• Antibiotica: Bij bacteriële conjunctivitis krijg je vaak voor de zekerheid een antibioticum voorgeschreven. Een behandeling met antibiotica kan bijvoorbeeld zijn in de vorm van druppels, zalf of een ooggel.

• Oogdruppels: Als je last hebt van allergische conjunctivitis kunnen oogdruppels verlichting bieden. Helaas is bij allergische conjunctivitis de oorzaak moeilijk weg te nemen.

• Oogzalf: Conjunctivitis die veroorzaakt is door irritatie wordt vaak behandeld met oogzalf.

• Warme kompressen: Warme kompressen op je gesloten oogleden kunnen verlichting bieden bij conjunctivitis.

• Wattenstaafje met water: Mocht je veel last hebben van afscheiding uit je oog, dan helpt het om de afscheiding te verwijderen met een nat, klein wattenstaafje (dit kan gewoon kraanwater zijn).

Merk je dat je na twee weken nog steeds last hebt van je oog? Of krijg je andere hevige klachten, zoals een slecht zicht, gevoeligheid voor licht, misselijkheid of braken? Dan is het belangrijk om zo snel mogelijk contact op te nemen met je huisarts. Er kan dan iets ernstigs aan de hand zijn. De huisarts kan bij dit soort ernstige gevallen controleren wat er aan de hand is en eventueel een doorverwijzing geven voor de oogarts. Door middel van nader onderzoek van je ogen kan de oogarts of de huisarts in eerste instantie onderscheid maken tussen de verschillende vormen conjunctivitis. Gebruik van antibiotica bij een infectie aan je oog mag niet langer duren dan één tot twee weken. Bij langdurig gebruik en onnodig antibioticumgebruik loop je namelijk het risico op resistentie-ontwikkeling, waarbij je lichaam ongevoelig wordt voor antibiotica.

Hoe voorkom je conjunctivitis?

In principe kan iedereen op elke leeftijd conjunctivitis krijgen. Je loopt meer risico als iemand in je omgeving de besmettelijke variant heeft. Belangrijke hygiënische adviezen voor patiënten om de verspreiding van de infectie te voorkomen zijn:

• Frequent handen wassen met water en zeep is heel belangrijk. Raak je ogen niet aan zonder eerst je handen te hebben gewassen.

• Deel geen handdoeken of washandjes met iemand.

• Bedek je mond als je moet hoesten of niezen.

• Deel geen oogmake-up met anderen.

• Volg het advies op van je opticien over het goed zorgen voor je lenzen.

• Zorg ervoor dat je de juiste contactlenzen draagt voor jouw ogen. Maak de lenzen altijd goed schoon en deel je lenzen nooit met anderen.

• Ben je vaak onderweg? Zorg er dan voor dat je een flesje anti-bacteriële handgel bij je hebt of zeepvelletjes om je handen mee schoon te maken.

• Gebruik daglenzen, je weet dan zeker dat je elke dag een superschoon setje lenzen draagt. Daglenzen zijn ook een aanrader als je last hebt van droge ogen.

• Als je gaat zwemmen, draag dan daglenzen voor eenmalig gebruik, gecombineerd met een zwembril. Zo bescherm je je ogen het beste tegen schadelijke bacteriën in het water.